Nhiều chủ hộ kinh doanh băn khoăn: “Hộ kinh doanh có bắt buộc phải làm sổ sách kế toán không?” và “Nếu phải làm thì cách thực hiện như thế nào?”. Theo quy định hiện hành, dù không phức tạp như doanh nghiệp, hộ kinh doanh vẫn cần ghi chép sổ sách để quản lý tài chính và kê khai thuế đúng quy định. Vậy làm sổ sách kế toán cho hộ kinh doanh gồm những bước nào? Có những quy tắc nào cần tuân thủ để tránh vi phạm pháp luật? Hãy theo dõi hướng dẫn làm sổ sách kế toán cho hộ kinh doanh trong bài viết dưới đây của Kế Toán 5T!
Hộ kinh doanh có phải làm sổ sách không?
Theo quy định tại Thông tư 88/2021/TT-BTC và Luật Kế toán 2015, hộ kinh doanh có nghĩa vụ lập và lưu trữ sổ sách kế toán nếu thuộc diện nộp thuế theo phương pháp kê khai. Điều này giúp cơ quan thuế xác định chính xác nghĩa vụ thuế và hỗ trợ hộ kinh doanh trong việc quản lý tài chính. Tuy nhiên, nếu hộ kinh doanh nộp thuế khoán, tức là cơ quan thuế ấn định mức thuế dựa trên doanh thu ước tính, thì không bắt buộc phải ghi chép sổ sách kế toán nhưng vẫn nên thực hiện để kiểm soát tài chính tốt hơn.
Việc làm sổ sách kế toán không chỉ giúp hộ kinh doanh đáp ứng quy định pháp luật, mà còn giúp theo dõi doanh thu, chi phí và lợi nhuận một cách minh bạch. Điều này đặc biệt quan trọng khi hộ kinh doanh muốn mở rộng quy mô hoặc cần cung cấp dữ liệu tài chính cho các đối tác, ngân hàng để vay vốn. Ngoài ra, nếu không có sổ sách kế toán rõ ràng, hộ kinh doanh có thể gặp rủi ro về thuế, dễ bị truy thu và xử phạt do không chứng minh được nguồn gốc doanh thu, chi phí. Vì vậy, việc tìm hiểu hướng dẫn làm sổ sách kế toán cho hộ kinh doanh là rất cần thiết.
Hướng dẫn làm sổ sách kế toán cho hộ kinh doanh
Cùng Kế Toán 5T tìm hiểu cách làm sổ sách kế toán cho hộ kinh doanh nhé!
7 loại sổ sách của hộ kinh doanh
Hướng dẫn làm sổ sách kế toán cho hộ kinh doanh được quy định chi tiết trong Thông tư 88/2021/TT-BTC. Cụ thể, hộ kinh doanh áp dụng chế độ kế toán cần sử dụng 7 loại sổ sách sau đây để theo dõi tài chính, doanh thu, chi phí và nghĩa vụ thuế:
- Sổ chi tiết doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ (Mẫu S1-HKD): Ghi nhận toàn bộ doanh thu từ hoạt động kinh doanh, bao gồm cả doanh thu bằng tiền mặt và chuyển khoản. Giúp hộ kinh doanh xác định doanh thu tính thuế và kiểm soát tình hình bán hàng.
- Sổ chi tiết vật liệu, dụng cụ, sản phẩm, hàng hóa (Mẫu S2-HKD): Theo dõi nhập – xuất – tồn của hàng hóa, nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ. Giúp hộ kinh doanh kiểm soát kho hàng, tránh thất thoát và quản lý hàng hóa hiệu quả.
- Sổ chi phí sản xuất, kinh doanh (Mẫu S3-HKD): Ghi chép toàn bộ chi phí liên quan đến hoạt động kinh doanh, bao gồm chi phí mua hàng, thuê mặt bằng, nhân công, điện nước, v.v. Hỗ trợ tính toán lợi nhuận thực tế và tối ưu hóa chi phí.
- Sổ theo dõi tình hình thực hiện nghĩa vụ thuế với Nhà nước (Mẫu S4-HKD): Ghi nhận các khoản thuế đã nộp như thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế thu nhập cá nhân (TNCN), thuế môn bài, v.v. Giúp hộ kinh doanh đảm bảo nghĩa vụ thuế, tránh vi phạm pháp luật.
- Sổ theo dõi thanh toán tiền lương và các khoản nộp theo lương của người lao động (Mẫu S5-HKD): Theo dõi tiền lương, thưởng, bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT) và các khoản nộp khác liên quan đến nhân viên. Đáp ứng quy định pháp luật về lao động và giúp kiểm soát chi phí nhân sự.
- Sổ quỹ tiền mặt (Mẫu S6-HKD): Ghi nhận toàn bộ thu – chi bằng tiền mặt trong hoạt động kinh doanh. Hỗ trợ kiểm soát dòng tiền, tránh sai sót hoặc thất thoát tiền mặt.
- Sổ tiền gửi ngân hàng (Mẫu S7-HKD): Ghi chép các giao dịch phát sinh trong tài khoản ngân hàng của hộ kinh doanh, bao gồm tiền gửi, rút tiền và thanh toán. Giúp đối chiếu với sao kê ngân hàng, đảm bảo quản lý tài chính minh bạch.
Xem thêm: Tìm hiểu chi tiết 7 loại sổ sách của hộ kinh doanh
Việc xác định doanh thu, kê khai thuế cho hộ kinh doanh
Đây cũng là nội dung nhiều người quan tâm khi xem hướng dẫn làm sổ sách kế toán cho hộ kinh doanh. Doanh thu của hộ kinh doanh được tính theo các khoản thu từ hoạt động sản xuất, kinh doanh trong kỳ kế toán, bao gồm:
- Doanh thu từ bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ (ghi nhận theo hóa đơn, chứng từ hoặc sổ sách kế toán).
- Các khoản thu khác phát sinh trong quá trình kinh
- doanh như thu nhập từ lãi tiền gửi, hỗ trợ của đối tác, tiền bồi thường hợp đồng.
- Doanh thu tính thuế bao gồm cả doanh thu đã thu được và doanh thu chưa thu được nhưng đã xác định rõ nghĩa vụ phải thu.
Nếu hộ kinh doanh nộp thuế khoán, doanh thu sẽ do cơ quan thuế ấn định dựa trên doanh thu thực tế ước tính. Nếu hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai, doanh thu phải được ghi chép đầy đủ trong sổ chi tiết doanh thu và báo cáo thuế định kỳ.
Việc kê khai thuế của hộ kinh doanh phụ thuộc vào quy mô kinh doanh và phương pháp nộp thuế:
- Phương pháp thuế khoán: Mức thuế khoán được cơ quan thuế ấn định dựa trên ngành nghề, địa điểm kinh doanh và quy mô doanh thu. Không phải lập báo cáo thuế hàng tháng/quý nhưng cần nộp thuế theo kỳ quy định.
- Phương pháp kê khai thuế: Áp dụng cho hộ kinh doanh có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm hoặc hộ kinh doanh sử dụng hóa đơn thường xuyên. Cần kê khai và nộp các loại thuế như thuế VAT, thuế TNCN, thuế môn bài,…
Xem thêm: Hộ kinh doanh có báo cáo tài chính không?
Trên đây là hướng dẫn làm sổ sách kế toán cho hộ kinh doanh. Dù hộ kinh doanh có quy mô nhỏ hay lớn, việc ghi chép sổ sách minh bạch sẽ giúp bạn đưa ra quyết định tài chính chính xác và nâng cao hiệu quả kinh doanh. Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc lập sổ sách, kê khai thuế và quản lý tài chính, Kế toán 5T sẽ là đối tác tin cậy đồng hành cùng bạn. Liên hệ ngay hotline 0978.611.928 với Kế toán 5T để nhận tư vấn và giải pháp kế toán tối ưu nhất cho hộ kinh doanh của bạn!
