Thuế thu nhập cá nhân luỹ tiến là một khía cạnh quan trọng trong hệ thống tài chính của mỗi quốc gia, đóng vai trò thiết yếu trong việc phân phối thu nhập và điều tiết kinh tế xã hội. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết về cách tính thuế thu nhập cá nhân theo phương pháp lũy tiến từng phần, từ định nghĩa, đối tượng áp dụng, cho đến công thức và biểu thuế cụ thể.
Giải thích về thuế thu nhập cá nhân lũy tiến
Mô hình thuế thu nhập cá nhân lũy tiến có nhiều điểm đặc sắc, với mục tiêu chính là tạo ra sự công bằng trong việc đóng góp thuế của người dân. Hệ thống này không chỉ đơn giản là một phương pháp tính thuế mà còn phản ánh triết lý xã hội trong việc phân phối tài nguyên.
Định nghĩa thuế lũy tiến
Hệ thống thuế lũy tiến được định nghĩa là phương pháp tính thuế mà mức thuế suất tăng dần khi thu nhập của cá nhân tăng lên. Tại Việt Nam, mức thuế suất trong biểu thuế cá nhân dao động từ 5% đến 35%, tùy thuộc vào mức thu nhập mà cá nhân đó nhận được trong tháng.
Mục tiêu áp dụng của thuế thu nhập cá nhân lũy tiến chính là tạo ra sự bình đẳng trong việc đóng góp thuế. Những người có thu nhập cao sẽ phải đóng thuế ở mức cao hơn, trong khi đó những người có thu nhập thấp sẽ chịu mức thuế thấp hơn. Điều này giúp giảm bớt gánh nặng cho những cá nhân có hoàn cảnh khó khăn và tạo nguồn lực để Nhà nước đầu tư vào các lĩnh vực công cộng như giáo dục, y tế.
Vai trò trong phân phối công bằng và điều tiết thu nhập xã hội
Vai trò của thuế thu nhập cá nhân lũy tiến trong việc phân phối công bằng là rất lớn. Khi áp dụng cơ chế lũy tiến, nhà nước có thể điều tiết lại thu nhập giữa các tầng lớp xã hội, nhằm hạn chế sự chênh lệch giàu nghèo. Bằng cách này, thuế trở thành một công cụ để phát triển xã hội công bằng, bền vững.
Ngoài ra, thuế lũy tiến cũng giúp cho ngân sách nhà nước ổn định hơn thông qua việc thu hút được nguồn thu lớn từ những cá nhân có khả năng chi trả nhiều hơn. Qua đó, Chính phủ có thể sử dụng nguồn lực này để thúc đẩy phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, và cải thiện hạ tầng xã hội.
Đối tượng áp dụng biểu thuế luỹ tiến từng phần
Để hiểu rõ hơn về thuế thu nhập cá nhân luỹ tiến, chúng ta cần khảo sát đối tượng nào sẽ bị ảnh hưởng bởi biểu thuế này. Chỉ có một số nhóm cụ thể mới phải tuân theo quy định của nó, và điều này phụ thuộc vào loại hợp đồng lao động mà họ ký kết.
Cá nhân cư trú ký hợp đồng lao động từ 03 tháng trở lên (áp dụng biểu luỹ tiến 7 bậc)
Những cá nhân cư trú tại Việt Nam và ký hợp đồng lao động từ 3 tháng trở lên sẽ được áp dụng biểu thuế luỹ tiến với 7 bậc thuế khác nhau. Mỗi bậc thuế sẽ tương ứng với mức thu nhập cụ thể, từ đó xác định được số tiền thuế mà cá nhân đó phải nộp.
Việc áp dụng biểu thuế 7 bậc giúp đảm bảo rằng những người có thu nhập cao hơn sẽ phải đóng thuế ở mức cao hơn. Điều này không chỉ tạo ra công bằng trong việc đóng góp thuế mà còn khuyến khích người lao động phấn đấu để nâng cao trình độ tay nghề, từ đó tăng thu nhập của bản thân.
Cá nhân cư trú ký hợp đồng lao động dưới 03 tháng hoặc không ký hợp đồng (khấu trừ 10%) và cá nhân không cư trú (thuế suất 20%)
Đối với những cá nhân không ký hợp đồng lao động hoặc chỉ ký hợp đồng ngắn hạn dưới 3 tháng, mức thuế áp dụng sẽ là 10% trên tổng thu nhập. Điều này nhằm đơn giản hóa quy trình thu thuế cho những trường hợp không thường xuyên, giảm thiểu sự phức tạp trong việc quản lý thuế.
Đối với cá nhân không cư trú, thuế suất là 20%. Đây là quy định nhằm đảm bảo rằng những người làm việc tại Việt Nam nhưng không cư trú vẫn phải có trách nhiệm với ngân sách đất nước.
Cách tính thuế thu nhập cá nhân lũy tiến
Khi đã hiểu rõ về các đối tượng áp dụng, bước tiếp theo là tìm hiểu về công thức và biểu thuế cụ thể đi kèm với phương pháp tính thuế này.
Công thức chung
Công thức chung để tính thuế thu nhập cá nhân (TNCN) theo phương pháp lũy tiến từng phần là:
Thu nhập tính thuế = Thu nhập chịu thuế – Các khoản giảm trừ mềm kế toán Phần mềm ERP
Sau khi xác định được thu nhập tính thuế, bạn có thể áp dụng thuế suất tương ứng với từng bậc để tính toán số tiền thuế phải nộp. Việc này yêu cầu cá nhân có khả năng quản lý các khoản thu nhập và chi phí một cách chính xác, từ đó xác định đúng số thuế mà mình phải thực hiện.
Biểu thuế 7 bậc mới nhất (2025)
Theo quy định mới nhất, biểu thuế thu nhập cá nhân lũy tiến bao gồm 7 bậc với các mức thuế suất như sau:
- Bậc 1: 5% cho thu nhập tính thuế ≤ 5 triệu
- Bậc 2: 10% cho thu nhập tính thuế từ 5 triệu đến 10 triệu
- Bậc 3: 15% cho thu nhập tính thuế từ 10 triệu đến 18 triệu
- Bậc 4: 20% cho thu nhập tính thuế từ 18 triệu đến 32 triệu
- Bậc 5: 25% cho thu nhập tính thuế từ 32 triệu đến 52 triệu
- Bậc 6: 30% cho thu nhập tính thuế từ 52 triệu đến 80 triệu
- Bậc 7: 35% cho thu nhập tính thuế > 80 triệu
Mỗi bậc thuế sẽ giúp xác định rõ ràng ai là người nên chịu mức thuế nào, từ đó tạo ra sự công bằng trong hệ thống thuế.
Xem thêm:
Trong bài viết này, Kế Toán 5T đã tìm hiểu sâu rộng về thuế thu nhập cá nhân luỹ tiến từ định nghĩa, mục tiêu, vai trò đến công thức và biểu thuế cụ thể. Hệ thống thuế lũy tiến không chỉ giúp phân phối công bằng thu nhập mà còn góp phần tích cực vào ngân sách nhà nước. Với sự thay đổi liên tục về quy định, việc nắm bắt thông tin chính xác và đầy đủ là rất cần thiết cho mỗi cá nhân trong xã hội hiện đại.
