Chi nhánh hạch toán độc lập là mô hình tổ chức phổ biến trong nhiều doanh nghiệp hiện nay, giúp tối ưu hóa quản lý tài chính và hoạt động sản xuất kinh doanh. Kế Toán 5T sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết về chi nhánh hạch toán độc lập, từ đặc điểm, cách vận hành đến những lưu ý quan trọng khi thành lập. Việc nắm vững các quy định liên quan sẽ giúp doanh nghiệp quản lý hiệu quả hơn và tuân thủ đúng quy định pháp luật. Hãy cùng Kế Toán 5T khám phá nội dung này ngay sau đây!
Khái niệm chi nhánh doanh nghiệp
Theo Khoản 1 Điều 45 của Luật Doanh nghiệp 2020, chi nhánh được định nghĩa là đơn vị phụ thuộc của doanh nghiệp. Chi nhánh có nhiệm vụ thực hiện toàn bộ hoặc một phần chức năng của doanh nghiệp chủ quản, bao gồm cả chức năng đại diện theo ủy quyền.
Khi thành lập chi nhánh, doanh nghiệp cần lưu ý rằng ngành nghề kinh doanh của chi nhánh phải phù hợp với ngành nghề kinh doanh đã đăng ký của doanh nghiệp chính. Địa chỉ của chi nhánh có thể không cùng với địa chỉ của trụ sở chính.
Pháp luật doanh nghiệp không phân biệt chi nhánh hạch toán độc lập hay chi nhánh hạch toán phụ thuộc. Việc lựa chọn hình thức hạch toán là quyền của doanh nghiệp. Tuy nhiên, mỗi hình thức hạch toán sẽ có những đặc điểm và nghĩa vụ khác nhau về kế toán, thuế.
Chi nhánh hạch toán độc lập là gì?
Chi nhánh hạch toán độc lập là chi nhánh có đơn vị kế toán hoạt động hoàn toàn độc lập với công ty chủ quản (trụ sở chính). Chi nhánh hạch toán độc lập tự xác định chi phí tính thuế và thu nhập tính thuế. Chi nhánh hạch toán độc lập chịu trách nhiệm kê khai, nộp thuế TNDN và lập báo cáo tài chính (BCTC) cuối năm tại chi nhánh. Công ty chủ quản sẽ có trách nhiệm lập báo cáo tài chính hợp nhất.
Phòng kế toán hoặc bộ phận kế toán ở chi nhánh hạch toán độc lập là một đơn vị kế toán theo Luật Kế toán. Chi nhánh hạch toán độc lập có đầy đủ các đặc điểm sau:
- Có con dấu riêng
- Có mã số thuế 13 số riêng
- Có tài khoản ngân hàng riêng
- Có chức năng hoạt động như một doanh nghiệp thông thường
Chi nhánh hạch toán độc lập vẫn chịu sự chi phối của doanh nghiệp chủ quản. Doanh nghiệp có thể thay đổi người đứng đầu chi nhánh mà không cần thông qua người đứng đầu chi nhánh.
Chi nhánh hạch toán phụ thuộc là gì?
Chi nhánh hạch toán phụ thuộc là chi nhánh có đơn vị kế toán phụ thuộc vào công ty chủ quản. Chi nhánh hạch toán phụ thuộc có trách nhiệm chuyển số liệu, chứng từ doanh thu và chi phí về công ty chủ quản. Cuối năm, các số liệu này sẽ được hạch toán chung với báo cáo tài chính của công ty.
Số liệu trong sổ sách kế toán của chi nhánh hạch toán phụ thuộc là một phần sổ sách của doanh nghiệp chủ quản. Chi nhánh hạch toán phụ thuộc được chia thành hai loại:
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc cùng tỉnh: Công ty chủ quản chịu trách nhiệm lập BCTC cuối năm, báo cáo thuế hàng quý, hàng năm, và sử dụng chữ ký số của công ty để nộp thuế môn bài.
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc khác tỉnh: Phải có con dấu riêng, mua chữ ký số riêng để nộp thuế GTGT, thuế TNCN và lệ phí môn bài tại chi nhánh. Chi nhánh làm báo cáo thuế hàng quý nhưng quyết toán thuế TNDN và BCTC cuối năm sẽ do công ty chủ quản thực hiện.
So sánh chi nhánh hạch toán độc lập và chi nhánh hạch toán phụ thuộc
Điểm giống nhau
Dù có nhiều điểm khác biệt, chi nhánh hạch toán độc lập và chi nhánh hạch toán phụ thuộc vẫn có những điểm tương đồng cơ bản sau:
- Vốn kinh doanh là của công ty chủ quản
- Công ty chủ quản tổ chức bộ máy nhân sự
- Lợi nhuận sau thuế của chi nhánh thuộc về công ty
- Bộ phận kế toán của chi nhánh thuộc đơn vị kế toán của công ty
- Công ty chủ quản giải thể thì chi nhánh phải chấm dứt hoạt động
- Chi nhánh hoạt động theo sự sắp xếp và ủy quyền của công ty chủ quản
Điểm khác biệt
Về kê khai và nộp thuế môn bài
- Chi nhánh hạch toán độc lập: Kê khai và nộp lệ phí môn bài tại cơ quan thuế của chi nhánh.
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc khác tỉnh/thành phố: Kê khai và nộp lệ phí môn bài tại cơ quan thuế của chi nhánh.
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc cùng tỉnh/thành phố: Kê khai và nộp lệ phí môn bài tại cơ quan thuế của trụ sở chính.
Về kê khai thuế GTGT
- Chi nhánh hạch toán độc lập: Kê khai và nộp thuế GTGT tại cơ quan thuế của chi nhánh.
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc khác tỉnh/thành phố: Kê khai và nộp thuế GTGT tại cơ quan thuế của chi nhánh.
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc cùng tỉnh/thành phố: Kê khai và nộp thuế GTGT trực tiếp tại cơ quan thuế của trụ sở chính.
Lưu ý: Trường hợp chi nhánh hạch toán phụ thuộc cùng tỉnh/thành phố với trụ sở chính có con dấu riêng, có tài khoản ngân hàng riêng, trực tiếp bán hàng, kê khai đầy đủ thuế GTGT đầu vào và đầu ra, có nhu cầu sử dụng hóa đơn riêng và nộp thuế riêng thì đăng ký kê khai và nộp thuế tại cơ quan quản lý của chi nhánh.
Đối với lĩnh vực nhà hàng, ăn uống, karaoke, massage, nơi doanh nghiệp kê khai và nộp thuế GTGT sẽ do Cục trưởng Cục Thuế tại địa phương quyết định.
Về nộp thuế TNDN
- Chi nhánh hạch toán độc lập: Kê khai độc lập, không liên quan đến hiệu quả kinh doanh của các chi nhánh khác hay của cả công ty.
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc (cả cùng tỉnh và khác tỉnh): Chuyển chứng từ, số liệu về công ty chủ quản và kê khai chung với các chi nhánh khác.
Về con dấu chi nhánh
- Chi nhánh hạch toán độc lập: Phải có con dấu riêng.
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc khác tỉnh/thành phố: Phải có con dấu riêng.
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc cùng tỉnh/thành phố: Có thể có hoặc không có con dấu riêng.
Về đăng ký hóa đơn điện tử
- Chi nhánh hạch toán độc lập: Bắt buộc phải đăng ký hóa đơn điện tử riêng.
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc khác tỉnh/thành phố: Có thể đăng ký hoặc không. Khi cần có thể xuất hóa đơn từ công ty chủ quản.
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc cùng tỉnh/thành phố: Có thể có hoặc không. Khi cần có thể xuất hóa đơn từ công ty chủ quản.
Về tài khoản ngân hàng
- Chi nhánh hạch toán độc lập: Bắt buộc phải có tài khoản ngân hàng riêng.
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc khác tỉnh/thành phố: Bắt buộc phải có tài khoản ngân hàng riêng.
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc cùng tỉnh/thành phố: Không bắt buộc, nhưng để thuận tiện cho việc kinh doanh thì nên mở tài khoản ngân hàng riêng.
Về chữ ký số
- Chi nhánh hạch toán độc lập: Bắt buộc phải có chữ ký số riêng.
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc khác tỉnh/thành phố: Bắt buộc phải có chữ ký số riêng.
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc cùng tỉnh/thành phố: Có thể có hoặc không cần có chữ ký số riêng.
Về báo cáo tài chính cuối năm
- Chi nhánh hạch toán độc lập: Tự kê khai và nộp BCTC tại cơ quan thuế của chi nhánh.
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc khác tỉnh/thành phố: Chi nhánh làm báo cáo thuế hàng quý nhưng công ty chủ quản sẽ quyết toán BCTC cuối năm. BCTC được nộp tại cơ quan thuế của công ty chủ quản.
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc cùng tỉnh/thành phố: Công ty chủ quản phụ trách kê khai và nộp BCTC cho cơ quan quản lý thuế nơi đặt chi nhánh.
Về chế độ kế toán
- Chi nhánh hạch toán độc lập: Phòng kế toán là một đơn vị kế toán theo Luật Kế toán. Phòng kế toán có trách nhiệm tự kê khai đầy đủ sổ sách, báo cáo thuế của chi nhánh như một doanh nghiệp thông thường.
- Chi nhánh hạch toán phụ thuộc: Số liệu trong sổ sách là một phần sổ sách của công ty. Chi nhánh trực tiếp chuyển hóa đơn, chứng từ về công ty chủ quản để công ty chủ quản kê khai và quyết toán thuế.
Cách kiểm tra chi nhánh hạch toán độc lập hay phụ thuộc
Do trên giấy phép kinh doanh của chi nhánh không thể hiện đó là chi nhánh hạch toán độc lập hay phụ thuộc, nên để kiểm tra chi nhánh hạch toán là độc lập hay phụ thuộc, doanh nghiệp có thể thực hiện theo các cách sau:
Cách 1: Liên hệ với Giám đốc hoặc người có liên quan để kiểm tra lại hồ sơ giấy tờ, Thông báo đăng ký thuế, Thông báo thay đổi kinh doanh của doanh nghiệp.
Cách 2: Đăng nhập vào trang nhantokhai hoặc thuedientu bằng MST của chi nhánh. Sau đó vào mục “Tra cứu” để xem các năm trước chi nhánh đã nộp những loại tờ khai nào:
- Nếu chỉ nộp các tờ khai thuế môn bài, thuế GTGT, TNCN thì là chi nhánh hạch toán phụ thuộc
- Nếu ngoài các tờ khai trên còn nộp tờ khai quyết toán thuế TNDN, báo cáo tài chính thì là chi nhánh hạch toán độc lập
Cách 3: Truy cập vào trang tracuunnt.gdt.gov.vn hoặc dangkyquamang.dkkd.gov.vn bằng MST của chi nhánh hoặc công ty để kiểm tra thông tin chi nhánh.
Nên chọn hình thức hạch toán độc lập hay hạch toán phụ thuộc?
Khi đăng ký thành lập chi nhánh công ty, bạn cần cân nhắc lựa chọn hình thức hạch toán phù hợp với hoạt động của chi nhánh. Mỗi hình thức hạch toán sẽ quyết định các nghĩa vụ liên quan đến kế toán và thuế của chi nhánh. Dưới đây là những ưu, nhược điểm của chi nhánh hạch toán độc lập và chi nhánh hạch toán phụ thuộc để giúp bạn dễ dàng lựa chọn.
Chi nhánh hạch toán độc lập
Ưu điểm:
- Sổ sách, chứng từ độc lập, rõ ràng nên dễ dàng trong việc quản lý chi phí và phân tích tình hình lỗ lãi của chi nhánh cũng như của công ty.
Nhược điểm:
- Phải tự kê khai, tự thực hiện các loại báo cáo: BCTC, báo cáo thuế và các loại báo cáo khác cho cơ quan chức năng.
- Mọi hồ sơ, sổ sách kế toán đều phải được làm và lưu trữ riêng.
- Phát sinh chi phí quản lý, tổ chức nhân sự ở bộ phận kế toán.
Chi nhánh hạch toán phụ thuộc
Ưu điểm:
- Chỉ cần tập hợp chứng từ, số liệu cuối tháng gửi về cho công ty chủ quản.
- Dễ quản lý, điều hành do giảm một số nghĩa vụ kế toán như lập các loại báo cáo.
- Tiết kiệm được chi phí tuyển dụng, chi phí lương vì không cần mở thêm bộ phận kế toán.
Nhược điểm:
- Phụ thuộc hoàn toàn vào công ty chủ quản.
- Khó quản lý chi phí, lỗ lãi và các chứng từ liên quan.
Không có quy định bắt buộc doanh nghiệp phải thành lập chi nhánh hạch toán phụ thuộc hay chi nhánh hạch toán độc lập. Tùy vào cơ cấu tổ chức và điều kiện của từng doanh nghiệp mà bạn lựa chọn hình thức hạch toán phù hợp:
- Nếu chi nhánh bạn dự định thành lập có ít hoạt động, giao dịch chứng từ không nhiều hoặc thành lập cùng tỉnh với trụ sở chính thì nên lựa chọn hình thức hạch toán phụ thuộc.
- Nếu bạn muốn thành lập chi nhánh khác tỉnh/thành phố với công ty chủ quản và có thể hoạt động như một doanh nghiệp thì nên lựa chọn thành lập chi nhánh hạch toán độc lập.
Lưu ý: Chi nhánh có thể thay đổi hình thức hạch toán sau khi đăng ký. Trong quá trình hoạt động, nếu muốn thay đổi hình thức hạch toán của chi nhánh, doanh nghiệp có thể tiến hành thủ tục thay đổi theo 2 bước:
- Nộp hồ sơ thay đổi hình thức hạch toán tại Phòng Đăng ký kinh doanh
- Thông báo cho cơ quan thuế quản lý và tiến hành các thủ tục liên quan về việc thay đổi hình thức hạch toán
Xem thêm:
Việc lựa chọn thành lập chi nhánh hạch toán độc lập hay chi nhánh hạch toán phụ thuộc là quyết định quan trọng của doanh nghiệp. Chi nhánh hạch toán độc lập giúp doanh nghiệp quản lý tài chính rõ ràng, dễ dàng đánh giá hiệu quả kinh doanh của chi nhánh. Tuy nhiên, chi nhánh hạch toán độc lập đòi hỏi nguồn lực nhiều hơn về nhân sự và chi phí quản lý. Nếu cần được tư vấn kỹ hơn, đừng ngại liên hệ đến Kế Toán 5T nhé!
